Báo chí cách mạng đã có vai trò không thể thiếu trong việc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong lịch sử báo chí cách mạng Việt Nam, từ năm 1860 trở đi, đã xuất hiện một số tờ báo tại Sài Gòn, Hà Nội và một số địa phương khác. Đầu thế kỷ XX, nhiều tờ báo của người Việt Nam được ra đời, thu hút nhiều nhà văn, nhà báo và nhà trí thức. Tuy nhiên, vì các tờ báo này có các ưu tiên chính trị khác nhau, không thể tập hợp vào một tổ chức thống nhất.
Vào ngày 21/6/1925, tại số nhà 13 đường Văn Minh, Quảng Châu (Trung Quốc), báo “Thanh niên” do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập đã ra mắt số đầu tiên, đánh dấu sự hình thành của báo chí cách mạng Việt Nam. Báo này đã được chuyển về Việt Nam qua nhiều con đường bí mật và được phổ biến rộng rãi trong cộng đồng. Báo Thanh niên sau đó được coi là Cơ quan ngôn luận của tổ chức “Việt Nam Thanh niên Cách mạng đồng chí Hội”.
Ngày 02/6/1950, Chính phủ quyết định thành lập Hội “Những người viết báo Việt Nam” (Hội Nhà Báo Việt Nam ngày nay). Trong năm 1951, báo Nhân Dân, Tạp chí Cộng sản, Tạp chí Sinh hoạt nội bộ và Báo Quân đội Nhân dân được thành lập.
Tháng 02/1985, theo đề nghị của Hội Nhà báo Việt Nam, Ban Bí thư Trung ương Đảng ra Quyết định số 52 – QĐ/TW, ngày 05/02/1985, chọn ngày ra số đầu tiên của Báo Thanh Niên làm Ngày Báo chí Việt Nam (21/6/1925). Quyết định này nhằm nâng cao vai trò và trách nhiệm xã hội của báo chí, thắt chặt mối quan hệ giữa báo chí với công chúng, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với báo chí.
Ngày 21/6/1985, lần đầu tiên cả nước tổ chức Lễ kỷ niệm ngày Báo chí Việt Nam và kỷ niệm 60 năm Báo Thanh Niên xuất bản số đầu tiên. Đây không chỉ là ngày lễ của giới báo chí mà còn là ngày lễ của toàn dân, bởi vì báo chí cách mạng là công cuộc chung của cả quốc gia.
Ngày 21/6/2000, nhân kỷ niệm 75 năm ngày Báo chí Việt Nam, theo đề nghị của Hội Nhà báo Việt Nam, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đã quyết định gọi ngày Báo chí Việt Nam là “Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam”.
Suốt chặng đường lịch sử cách mạng của Đảng và Dân tộc ta, trong 98 năm qua, báo chí cách mạng luôn đóng vai trò quan trọng trên mặt trận tư tưởng – văn hóa, góp phần bảo vệ Tổ quốc, chế độ, lợi ích quốc gia và dân tộc. Báo chí cũng đóng vai trò thông tin, tuyên truyền, phản ánh đời sống xã hội và phát triển kinh tế – xã hội. Đồng thời, báo chí còn có nhiệm vụ phát hiện ra những giá trị tốt đẹp, nhân tố mới, mô hình hiệu quả, gương người tốt, việc tốt và phản bác những luận điệu xuyên tạc, sai trái, tiêu cực. Báo chí đóng vai trò tích cực trong việc đấu tranh phòng chống tham nhũng, lãng phí cũng như phê phán những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị và đạo đức lối sống. Qua đó, báo chí góp phần xây dựng và bảo vệ tổ quốc.
