Tết Trung thu là một ngày lễ ý nghĩa và quan trọng trong văn hóa dân gian của nhiều nước châu Á, bao gồm cả Việt Nam. Để hiểu rõ hơn về nguồn gốc và ý nghĩa của tết Trung thu cũng như các hoạt động trong lễ hội trăng rằm này, hãy cùng tôi khám phá!
Nguồn gốc và ý nghĩa ngày tết Trung thu Việt Nam
Tết Trung thu, còn được gọi là tết trung nguyên hoặc tết Nguyên tiêu, là một ngày lễ quan trọng trong văn hóa dân gian của nhiều nước châu Á như Việt Nam, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và nhiều nơi khác. Tết Trung thu thường diễn ra vào ngày 15 tháng 8 âm lịch, khi trăng tròn và sáng rực, thường là tháng 9 trong lịch dương.
Có nhiều câu chuyện và sự tích khác nhau liên quan đến tết Trung thu ở một số nước châu Á. Trong đó, ở Việt Nam, nguồn gốc của ngày tết Trung thu bắt nguồn từ sự tích Hằng Nga và chú Cuội.
Chuyện kể rằng, ngày xưa có một tiên nữ là Hằng Nga có nhan sắc xinh đẹp và rất yêu trẻ con. Hằng Nga thường lẻn xuống trần gian chơi đùa với trẻ em, mặc dù tiên giới cấm đoán.
Một ngày, Ngọc Hoàng tổ chức một cuộc thi làm bánh ngày rằm. Ai làm được bánh ngon, đẹp và lạ nhất sẽ được trọng thưởng. Hằng Nga quyết định xuống trần gian để tìm cách làm một loại bánh ngon, đẹp và lạ, để tham gia cuộc thi.
Hằng Nga gặp gỡ chú Cuội, một người có tật nói dối và đã chỉ cho Hằng Nga cách làm bánh bằng cách trộn tất cả các nguyên liệu lại với nhau rồi mang đi nướng. Kết quả là những chiếc bánh chế bởi chú Cuội khi được đám trẻ ăn thử thì chúng rất thích và khen ngon. Nhờ chú Cuội mà Hằng Nga đã thắng cuộc thi và những chiếc bánh này được gọi là “bánh trung thu”.
Lúc đó chú Cuội vì phép lạ mà cùng cây đa bị kéo lên cung trăng, Cuội bị kẹt lại ở đây nên rất nhớ nhà và luôn buồn bã. Thấy vậy, Hằng Nga đã xin Ngọc Hoàng cho chú Cuội mỗi năm được xuống trần gian một lần vào dịp rằm tháng 8 âm lịch để đoàn tụ gia đình. Hằng Nga cũng xin được hạ giới ngày đó để được vui chơi và đem bánh trung thu cho đám trẻ ăn.
Từ đó, mỗi năm vào ngày rằm tháng 8 âm lịch, Hằng Nga và chú Cuội được phép xuống trần gian chơi cùng các em nhỏ và đoàn tụ với gia đình. Ngọc Hoàng đặt tên cho ngày rằm tháng tám là “tết Trung thu” và cái tên tết Đoàn viên, tết Thiếu nhi cũng theo đó mà ra đời.
Ý nghĩa của tết Trung thu
Tết Trung thu mang nhiều ý nghĩa đối với người Việt Nam. Đối với văn hóa nông nghiệp lúa nước, mùa thu tháng Tám là thời điểm mưa thuận gió hòa, khí hậu mát mẻ và vụ mùa gieo trồng thuận lợi. Người dân tổ chức lễ hội vào ngày tết Trung thu để cảm tạ trời đất đã ban cho mùa màng bội thu, đem lại sự ấm no, đồng thời là dịp để trai gái gặp gỡ, giao duyên hay kết nối bạn bè, làng xóm.
Tết Trung thu cũng mang ý nghĩa về tình cảm gia đình, là dịp để các thành viên trong gia đình tụ họp, ăn uống và chia sẻ những câu chuyện cùng nhau. Đối với trẻ em, tết Trung thu là dịp được Hằng Nga xuống chơi, ăn bánh trung thu, phá cỗ và được tặng lồng đèn đủ sắc màu. Tết Trung thu cũng thể hiện ý nghĩa trẻ em luôn được người lớn yêu thương, được vui chơi và được biết về nét văn hóa truyền thống của Việt Nam.
Các hoạt động trong ngày tết Trung thu
Cùng với ý nghĩa đặc biệt, tết Trung thu còn có những hoạt động truyền thống và đặc sắc. Dưới đây là một số hoạt động phổ biến trong ngày này:
Làm đèn lồng
Làm đèn lồng là một hoạt động truyền thống trong ngày tết Trung thu. Gia đình thường cùng nhau làm đèn lồng từ giấy màu sắc hoặc đơn giản hơn là làm từ những lon sữa bằng thiếc. Sau đó, đèn lồng được trưng bày trước cửa nhà hoặc trong sân để tạo không gian thú vị, đặc sắc và thu hút trẻ nhỏ.
Nhảy múa và múa lân
Nhảy múa và múa lân thường được tổ chức tại các sự kiện trong ngày tết Trung thu. Các nhóm nhảy múa và múa lân trình diễn để mang lại may mắn, tài lộc và tiêu trừ điều xấu.
Chơi các trò chơi dân gian
Ngày tết Trung thu thích hợp để tham gia vào các trò chơi dân gian như kéo co, đu quay, nhảy bao lúa, chơi cờ tướng, chơi ô ăn quan và nhiều trò chơi khác.
Phá cỗ
Phá cỗ là hoạt động khi trẻ em thưởng thức mâm cỗ Trung thu gồm bánh, kẹo, hoa quả hay thậm chí đồ chơi mà người lớn chuẩn bị. Hoạt động này thể hiện sự vui vẻ, sự háo hức và niềm mong đợi của trẻ em trong ngày tết Trung thu.
Ăn bánh Trung thu và các món ngon
Bánh trung thu và uống trà là hoạt động không thể thiếu trong ngày này. Gia đình cùng nhau thưởng thức bánh trung thu, uống trà hoặc thưởng thức các món ăn ngon, chia sẻ khoảnh khắc ấm áp bên nhau.
Chuẩn bị mâm cỗ dâng lên tổ tiên
Đây là hoạt động không bắt buộc nhưng phổ biến trong ngày tết Trung thu. Ở những gia đình phía Bắc, vào ngày rằm tháng 8 âm lịch, con cháu thường tụ họp cùng nhau chuẩn bị mâm cỗ gồm thức ăn, hoa quả, đèn, nhang để dâng lên tổ tiên như một cách thể hiện sự tôn kính và cảm ơn tổ tiên đã xây dựng và bảo vệ gia đình.
Tết Trung thu mang nhiều ý nghĩa về tình cảm gia đình, niềm vui của trẻ em và thể hiện lòng biết ơn của người dân Việt Nam đối với thiên nhiên và trời đất. Ngày tết Trung thu đang đến gần, hy vọng mọi người có thời gian sum họp với gia đình và đón một mùa Trung thu yên bình và hạnh phúc.
Điện Máy – Nội Thất Chợ Lớn
